Sporten of ontspannen: wat is belangrijker als je dik bent?
zitten is het nieuwe roken. Ik zou meer moeten bewegen. Eigenlijk moet ik nu nog naar de sportschool, maar ik ben doodmoe van een dag werken… waarom ben ik altijd zo lui…? Ik hou helemaal niet van sporten, maar het moet….
Als jij dit soort gedachten herkent, ben je niet de enige. De druk van onze maatschappij om meer te bewegen is overal. En zéker als je dik bent heeft iedereen een mening over hoe jij goed voor jouw lijf zou moeten zorgen – inclusief jijzelf waarschijnlijk.
In het kort: Waarom is diepe ontspanning belangrijk, ook als je dik bent?
Diepe ontspanning helpt je lichaam herstellen van chronische stress, wat een belangrijke oorzaak is van gewichtstoename. Ook als je dik bent is rust geen luiheid, maar een daad van zelfzorg die je zenuwstelsel kalmeert en je gezondheid ondersteunt.
Sporten is goed – maar ontspannen is minstens zo belangrijk
En begrijp me goed: bewegen is ook echt hartstikke goed voor je. Je hele lijf heeft er baat bij: je brein heeft het nodig om goed te functioneren zegt Erik Scherder. En het is algemeen bekend dat bewegen nodig is om je hart en bloedvaten gezond te houden. Wat je niet zo vaak hoort is dat bewegen óók superzinvol is, zelfs als je er geen grammetje van afvalt (dat heb ik uitgelegd in mijn blog “waarom lukt het niet om af te vallen“)
Met al die focus op bewegen en gezond leven zouden we haast de andere kant vergeten, namelijk: ontspannen. Dat is minstens zo belangrijk. Daarom geef ik 1x per maand restorative yoga: de meest ontspannen vorm van yoga die er is. De meeste van mijn cursisten noemen het ‘het toetje van de maand’ en ze ervaren het als weldadig – ze zouden het niet meer willen missen.
Maar eerst even dit:
waarom we in de yogales soms ‘niets’ doen
Waarom doen we in restorative yoga soms helemaal niets?
In de meeste yogalessen werken we aan kracht, balans, souplesse en ademhaling. Dat vraagt inspanning – soms zelfs behoorlijk wat. Maar elke laatste week van de maand doen we bewust iets anders. Dan geef ik een les restorative yoga.
Restorative yoga is een zachte vorm van yoga die volledig gericht is op herstel en ontspanning. Je ligt in comfortabele houdingen, ondersteund door kussens en dekens, zodat je lichaam nergens moeite voor hoeft te doen. En terwijl je daar ligt, begeleid ik je met mijn stem steeds dieper in ontspanning.
Voor de buitenwereld ziet het eruit als “niks doen”. Maar wat er van binnen gebeurt is diepgaand. En helend.
“Maar… moeten wij dikke mensen niet juist méér doen?”
Moeten dikke mensen juist niet méér bewegen dan ontspannen?
Dat is een veelgehoorde gedachte. Misschien herken je het wel:
- Je denkt dat ontspanning lui is.
- Je voelt je schuldig als je een dag ‘niks doet’.
- Je gelooft dat je alleen goed voor jezelf zorgt als je actief bezig bent.
- En eerlijk is eerlijk: we hébben al de reputatie dat we lui zijn. Dus wat zullen andere mensen er wel niet van denken als je voor een luie yogales kiest…?
Maar deze overtuigingen zijn vaak niet van jou. Ze zijn je aangeleerd. Vanuit onze cultuur. Vanuit die ene opmerking van een arts. Vanuit opmerkingen van vrienden of vreemden. Vanuit jarenlange innerlijke zelfkritiek.
Dik door stress?
Hoe zorgt chronische stress voor gewichtstoename?
Veel mensen geloven nog steeds dat dik zijn vooral ontstaat door te veel eten en te weinig bewegen. Maar als je er dieper induikt, zijn dat symptomen – geen oorzaken. En één van de grootste onderliggende oorzaken? Chronische stress.
Langdurige stress houdt je lichaam in een constante staat van paraatheid. En het hormoon dat daarbij een sleutelrol speelt is cortisol.
Wat doet cortisol?
Wat is cortisol en wat doet het met je lichaam bij stress?
Cortisol is een stresshormoon dat in kleine hoeveelheden nuttig is. Het helpt je reageren in gevaarlijke situaties. Maar als je langdurig stress ervaart, blijft het cortisolniveau continu verhoogd – en dat heeft impact:
- Je stofwisseling raakt verstoord
- Je krijgt meer trek in suiker en vet
- Je slaapt slechter
- Je lichaam slaat meer buikvet op
- Je komt aan, zónder dat je eetpatroon wezenlijk verandert
Niet omdat je lui bent. Niet omdat je te weinig discipline hebt. Maar omdat je lijf probeert te overleven in een continue staat van stress.
De extra stress van dik zijn
Welke extra stress ervaren dikke mensen dagelijks?
Alsof gewone stress nog niet genoeg is, krijgen dikke mensen daar nog een heel pakketje extra stress bovenop. Vaak onzichtbaar voor anderen, maar elke dag voelbaar:
- Ongevraagd dieetadvies van collega’s, familie, artsen – of wildvreemden op straat. En meestal op een moment dat je hem éven niet zag aankomen (of wél, en dan maakte je je er al een paar dagen druk om)
- Een levensverzekering af willen sluiten – en zonder verder onderzoek afgewezen worden op basis van je BMI
- Opzien tegen medische afspraken: gaat deze arts mij wél serieus nemen of krijg ik alleen een advies om op dieet te gaan?
- Het zoveelste item in het journaal over ‘de obesitas epidemie’- alsof je persoonlijk verantwoordelijk bent voor een groot maatschappelijk probleem
- Of, nog erger: de nieuwste editie van ‘obese’ & varianten daarop – waar we ons lekker kunnen vergapen aan lelijke, luie, domme dikkerds
- Toch maar niet op die laatste plek in de trein gaan zitten terwijl je eigenlijk doodmoe bent van een hele dag winkelen of werken
- Je wilt net als iedereen genieten van de eerste lentestralen – en ontdekt dat alle terrasstoelen te krap zijn
- Eindeloos moeten zoeken naar een stoel / hometrainer / hangmat / duikpak / yogalegging waar je wél in past of die jou wél kan dragen
- Micro-agressie: ‘grappige’, (on?)bedoeld kwetsende opmerkingen over je lijf of je eetkeuzes
- Alledaagse handelingen die door je gewicht extra energie kosten (huishouden, wandelen, tuinieren,..) – maar je laat dat liever niet merken, want je wilt niet onderdoen voor de anderen
- En het allerpijnlijkste: die innerlijke stem die áltijd zegt dat je tekortschiet
Dit alles veroorzaakt stress – en dat komt bovenop de alledaagse stress die ‘niet dikke mensen’ sowieso al hebben.
Wat restorative yoga voor je kan doen
Wat zijn de voordelen van restorative yoga bij stress en overgewicht?
Restorative yoga helpt je zenuwstelsel kalmeren. Je lichaam schakelt over van de stressstand (“fight or flight”) naar de herstelstand (“rest & digest”). Dat heeft allerlei effecten:
- Je ademhaling wordt rustiger
- Je spieren ontspannen
- Je spijsvertering verbeter
- Je hartslag daalt
- Je slaap wordt dieper
- Je cortisolniveau zakt
- Je lijf krijgt het signaal: “Je bent veilig”
Het is letterlijk een uur waarin je lichaam leert dat het oké is om te zakken, te voelen, te rusten – zonder oordeel.
“Maar ik voel me schuldig als ik niets doe…”
Dat snap ik. Echt. Ik betrap mezelf soms ook op die gedachte. Het is niet niks om tegenover een cultuur te staan die constant zegt dat je moet veranderen, verbeteren, afvallen, productiever moet zijn.
Maar onthoud dit:
✨ Je hoeft je niet eerst ‘beter’ te maken voordat je ontspanning verdient.
✨ Je hoeft niet eerst af te vallen voordat je lichaam het recht heeft om te rusten.
✨ Je mag NU al goed voor jezelf zorgen. Precies zoals je bent.
✨Rust is nodig en heilzaam. Je hebt er recht op – net als iedereen.
Veelgestelde vragen
Kan ik ook restorative yoga doen als ik niet flexibel ben of snel pijn heb?
Ja, want het is de meest toegankelijke vorm van yoga die er is. Restorative yoga vraagt geen inspanning. Je ligt of zit in houdingen die volledig ondersteund zijn. Jij hoeft niets te kunnen – alleen aanwezig te zijn. En in een online restorative yogales kan je zelfs meedoen vanaf je bed.
Wat als ik moeite heb met stilzitten of ontspannen?
Probeer het een keer uit. Sommige mensen hebben eerst inspanning nodig voor ze kunnen ontspannen. En je kan er ook voor kiezen om niet helemaal stil te komen liggen, maar juist je lijf zachtjes te wiegen in de houding. Wiegen heeft een kalmerend effect.
Ontspanning hoeft trouwens zelfs niet te ‘lukken’. Ook onrust is welkom, die is er nu eenmaal. Laat het los dat er iets moet ‘gebeuren’ of dat je iets moet ‘doen’. Restorative yoga draait om ‘niet doen’ – zélfs niet ‘proberen te ontspannen’.
Wat is belangrijker: moet ik meer sporten of juist leren ontspannen?
Dat hangt af van wat je lichaam op dit moment nodig heeft. Als je structureel uitgeput bent, is diepe rust vaak belangrijker dan inspanning. Zelfs (te veel) sporten kan je stressniveau verhogen, doordat het de aanmaak van cortisol stimuleert – precies wat je wilt verminderen.
Voor veel mensen is ontspanning zelfs de eerste stap naar weer met plezier bewegen. Dat hoor ik regelmatig van mijn yoga-cursisten. Sommigen stappen na verloop van tijd zelfs over op intensievere yogalessen, of beginnen met zwemmen of sportschool. Ik hoop dan altijd dat ze de ontspanning die ze bij mij geleerd hebben, niet vergeten.
3 dingen die je nu kunt doen
Wat kun je nu doen om meer ontspanning in je week te brengen?
1. Plan een moment van nietsdoen in je week.
Zet een uur in je agenda waarin je alleen maar ligt, luistert naar zachte muziek, of ademt. Kom in je lekkerste (slaap)houding liggen en neem niet alleen een kussen onder je hoofd, maar misschien ook eentje die je onderbeen (van voet tot knie) helemaal ondersteunt.
2. Probeer thuis een simpele ontspanningshouding.
Ga op je rug liggen, met een kussen onder je knieën en je armen losjes naast je lichaam óf met je handen op je buik. Volg je adem. Doe dit 10 minuten – en zet eventueel een ontspannen muziekje of een meditatie op. Via Spotify of youtube is van alles te vinden.
3. Boek een restorative yogales.
Kom ervaren hoe het is als je helemaal niets hoeft. Als je gedragen wordt – letterlijk én figuurlijk. Een cadeau voor je lijf.
Daarom geef ik aan het eind van de maand die ‘nietsdoen-les’
Omdat het zoveel méér is dan niets doen.
Om alle ‘moeten’ even los te laten.
Herstel mogelijk maken.
Leren voelen dat je lijf het waard is.
Zonder oordeel. Zonder haast. Met liefde voor je lijf.
Het is een uur waarin jij mag zijn, precies zoals je bent. Niet om beter te worden. Maar omdat je nu al goed genoeg bent.
👉Zin om het zelf te ervaren?
Elke laatste week van de maand geef ik restorative yoga. De lessen zijn altijd online dus je kan meedoen vanuit je eigen huis (en je eigen bed) – leg wel een grote stapel kussens en deken(s) klaar want die heb je zéker nodig! We beginnen vaak met een korte serie bewegingen om de onrust uit ons lijf ‘los te maken’, en daarna doen we 2 of 3 houdingen.
Als je je aanmeldt voor een proeflidmaatschap (€15,- voor 1 maand) dan kun je zeker óók die restorative yogales meepikken eind van deze maand.
Of kijk één van de volgende video’s:
Geschreven door Colette Edelenbosch, de dikke yogajuf van Volop Yoga
Ik ben Colette Edelenbosch, en ik geef al meer dan 10 jaar yogales aan plussize vrouwen in mijn online yogaschool Volop Yoga. Met een klassieke yogaopleiding (+500 uur, gecertificeerd door de beroepsvereniging VYN) en een achtergrond als bioloog help ik plussize vrouwen om met vertrouwen en plezier te bewegen. Mijn lessen zijn nuchter, praktisch, veilig en afgestemd op een Vol lijf — vanuit eigen ervaring én deskundigheid. Wil je ontdekken hoe yoga ook voor jou kan werken? Doe mee met mijn gratis cursus ‘Yoga voor plussize vrouwen’ en ervaar het zelf.
Deed dit artikel je aan iemand denken, of wil je het later nog eens terugvinden? Deel hem gerust of sla hem op:
